Azerbaycan, Türk dünyasının en önemli diplomatik buluşmalarından birine ev sahipliği yaptı. Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) 12. Devlet Başkanları Zirvesi, Gebele kentinde Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve gözlemci statüsündeki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) liderlerinin katılımıyla gerçekleştirildi.

Zirvenin ana teması “Bölgesel Barış, Güvenlik ve İşbirliği” oldu. Üye ülkeler, siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda işbirliğini güçlendirmeye yönelik önemli kararlar aldı. Dışişleri Bakanları Konseyi de zirve öncesinde toplanarak ortak bildiriyi onayladı.

Erdoğan’dan Birlik, Güvenlik ve Kültür Vurgusu

Zirveye Türkiye adına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan katıldı. Erdoğan konuşmasında, Türk dünyasının ortak tarihine ve kültürüne vurgu yaparak, “Türk dünyası köklü geçmişi ve ortak değerleriyle geleceğe birlikte yürümeye kararlıdır. Birliğimiz ne kadar güçlü olursa, bölgemizde barış ve istikrar da o kadar sağlam temellere oturur,” dedi.

Erdoğan, konuşmasında terörle mücadele, yasa dışı göç, siber güvenlik ve iklim değişikliği gibi ortak sınamalar karşısında dayanışmanın önemine dikkat çekti. İsrail’in saldırılarını bölgesel istikrara tehdit olarak nitelendiren Cumhurbaşkanı, Gazze’de yaşanan insani krize uluslararası toplumun daha güçlü tepki vermesi gerektiğini söyledi.

Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı çağrısı yapan Erdoğan, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki bildiriyi “kalıcı barışa giden olumlu bir adım” olarak değerlendirdi.

Ortak Alfabe ve Kültürel Projeler

Ekonomik ve teknolojik alanlarda işbirliği çağrısı yapan Erdoğan, yapay zeka ve dil teknolojilerinde ortak çalışmaların önemini vurguladı. Ortak alfabe projesine özel bir yer ayıran Cumhurbaşkanı, Oğuznamelerin bu alfabe ile yayımlanacağını belirtti. Ayrıca, 15 Aralık’ın “Dünya Türk Dili Ailesi Günü” olarak ilan edilmesini temenni etti.

İkili Görüşmeler ve Yeni Adımlar

Zirve kapsamında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkmenistan Halk Meclisi Başkanı Gurbanguly Berdimuhamedov ve KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile ayrı ayrı görüşmeler yaptı. Görüşmelerde enerji, ulaştırma koridorları ve bölgesel projeler ele alındı.

Öte yandan, Azerbaycan’ın 2029 yılında Dünya Bankası ve IMF Yıllık Toplantılarına ev sahipliği yapması da gündeme geldi. Bu gelişme, ülkenin uluslararası platformdaki artan diplomatik ve ekonomik rolünü pekiştiriyor.

Gebele Zirvesi, Türk dünyasının siyasi, ekonomik ve kültürel dayanışmasını güçlendirdiği; barış, güvenlik ve işbirliği vizyonunu net şekilde ortaya koyduğu tarihi bir buluşma olarak kayıtlara geçti. Erdoğan’ın mesajları ise hem bölgesel hem küresel düzeyde yankı uyandırdı.

Celil Serçe
AZERBAYCAN 07.10.2025